มิติการเพิ่มพลัง Empowerment

โดย พร้อมบุญ พานิชภักดิ์ เลขาธิการมูลนิธิรักษ์ไทย สิ่ งหนึ่งที่เป็นข้อแตกต่างระหว่างการบริจาคเพื่อสังคม corporate philanthropy และความรับผิดชอบทางสังคม corporate social responsi bility (CSR) คือ การที่ CSR มองการช่วยเหลือสังคมให้เกิดผลเชิงธุรกิจได้ด้วย คำ ถามที่ผู้บริหารบริษัทมักจะถามตัวเองเมื่อจะมีการตัดสินใจในเรื่อง CSR คือ จะช่วยเหลือสังคมอย่างไร และนอกเหนือจากการเกิดประโยชน์ต่อสังคมนั้น จะเกิดประโยชน์อย่างไรต่อธุรกิจที่ทำอยู่อย่างไร บริษัทเม็คคินซี่ย์ได้สำรวจทั่วโลก พบว่าบริษัทส่วนใหญ่คาดหวังผลเชิงธุรกิจควบคู่กับการเกิดประโยชน์ทางสังคม CEO บริษัทเมอร์คได้ส่งบทความ The state of corporate philanthropy : A McKinsey Global Survey (The McKinsey Quarterly) ซึ่งอ่านแล้วไม่น่าแปลกใจว่าบริษัทส่วนใหญ่คาดหวังผลเชิงธุรกิจ (ดูตารางแสดงวัตถุประสงค์ทางธุรกิจของงาน CSR) หาก เป็นเช่นนั้นการตัดสินใจของบริษัทว่าจะช่วยเหลือสังคมในเรื่องอะไรบ้าง ก็อาจ จะมีส่วนคล้ายการตัดสินใจในเชิงธุรกิจ ดังนั้นการเลือกงานทางสังคมจะต้องดูตัวแปร หลายด้านด้วยกัน ไม่ว่าจะประเด็นงาน พื้นที่ ชื่อเสียง และศักยภาพของหน่วยงาน ที่เป็นภาคีในงานพัฒนา แม้ว่าบริษัทจะมีความคาดหวังสูงจากการทำงานด้านสิ่งแวดล้อม จำนวนบริษัทที่ตอบว่ามีความพอใจมากในผลของ CSR มีเพียงร้อยละ 14 เท่านั้น ขณะที่ส่วนใหญ่มองการบรรลุผลเชิงธุรกิจอยู่ในระดับปานกลาง ใน ประเด็นการช่วยเหลือสังคมนั้น การสำรวจของเม็คคินซี่ย์พบว่างานที่ได้รับ ความสนใจมากที่สุด คือ การศึกษา ตามด้วยการพัฒนาชุมชน การช่วยเหลือ ด้านเศรษฐกิจ/ อาชีพ และสิ่งแวดล้อมตามลำดับ ทั้งนี้เป็นแนวโน้มหนึ่งที่จะ พยายามทำงานในประเด็นที่เกิดผลกระทบระดับโลก ส่วนใน อนาคตอีก 5 ปี ข้างหน้า การทำงานด้าน สิ่งแวดล้อมอันรวมถึงภาวะโลกร้อน จะได้รับความ สนใจมากขึ้น ข้อแนะ นำของผมเองสำหรับงานทางสังคมก็คือ การเกิดความสมดุลระหว่าง ผลที่เกิดต่อสังคม และผลในเชิงธุรกิจ โดยระวังว่างานที่เราเรียกว่า ความรับผิดชอบต่อสังคมนั้นไม่เทน้ำหนักในเชิงธุรกิจมากจนเกินไป จะทำให้โดน comment ว่าเป็นการจัดฉากเพื่อการประชาสัมพันธ์ ไม่ใช่ ความรับผิดชอบทางสังคม ดังนั้นผู้บริหารธุรกิจควรให้ความสนใจว่างาน ด้านสังคมเป็นอย่างไรกันแน่ ความ เป็นจริงงานพัฒนามีหลายมิติมากไม่ต่างกับงานธุรกิจ ไม่ว่าจะมิติใน การสงเคราะห์ (charity) งานพัฒนาเพิ่มอำนาจในกลุ่มเป้าหมาย (empowerment) การทำงานพัฒนาระบบ (systems development) แต่ละงานมีข้อดีข้อเสียต่างกัน ในการบรรลุเป้าหมายทั้งในด้านสังคม และด้านธุรกิจ สำหรับ งานพัฒนาเพิ่มอำนาจกลุ่ม เป้าหมาย เป็นการเสริมสร้างคนที่ยากจนด้อยโอกาส ให้เกิดทักษะและมีส่วนร่วมในงานพัฒนา เช่น การส่งเสริมทักษะทางอาชีพและ การตลาดสำหรับกลุ่มแม่บ้าน การส่งเสริมทักษะภาวะผู้นำในเยาวชนชนบทที่ห่างไกล ส่วนในมิติที่ 3 หรือการพัฒนาเชิงระบบ เป็นความพยายามแก้ไขในสาเหตุรากเหง้า ที่ก่อเกิดความยากจน ความด้อยโอกาส การทำงานในมิตินี้ต้องใช้เวลา และมักจะ เกี่ยวข้องกับการทำงานเชิงนโยบาย หรือความพยายามปรับเปลี่ยนวิธีการทำงาน ของหน่วยงาน ที่บทบาทในการเกิดการ พัฒนา ผมได้สรุปลักษณะของ 3 มิติใน การพัฒนาในตารางนี้ (ดูตารางประเภทการช่วยเหลือ) คราว นี้เราจะเห็นได้ว่า งานพัฒนาแต่ ละมิติเปิดโอกาสในเชิงธุรกิจที่ต่างกัน เช่น งานบริจาค ให้ผลเชิงภาพลักษณ์ได้ทันที ยิ่งถ้าจัดให้ควบคู่กับงาน ประชาสัมพันธ์ ดังนั้นงานสำคัญของการบริจาคคือการประชาสัมพันธ์คู่กัน ขณะที่งานเสริมสร้างอำนาจในกลุ่มเป้าหมาย ให้ช่วยตนเอง ตรงกับ ปรัชญาการพัฒนานานาชาติ ดังนั้นการทำงานในมิตินี้สามารถนำเสนอ ส่งเสริม แบรนด์เนมของบริษัทได้มากกว่าการบริจาค รวมทั้งเปิดโอกาส การมีส่วนร่วมของพนักงาน ส่วนมิติของการพัฒนาระบบเพื่อให้เกิด การแก้ไขปัญหาระยะยาว แม้ว่าอาจจะจับต้องรูปธรรมได้ยาก แต่ผลเชิง พัฒนาเกิดได้สูงและสามารถตอบสนองลูกค้าที่มองการพัฒนาเป็นเรื่อง ที่ต้องให้เวลา ข้อดีของงานพัฒนา คือเราสามารถออกแบบงาน CSR ให้เกิดผลหลายมิติ ในสัดส่วนที่ต่างกันได้ ปัจจัยที่ผู้บริหารต้องพิจารณา คือ เวลา หรือคนที่จะ เข้ามาทำงานด้าน CSR ในมิติการพัฒนานั้นๆ จะมีได้มากน้อยแค่ไหน อีกประเด็นหนึ่งการเลือกทำงานกับองค์กรหรือหน่วยงานพัฒนาที่คิดว่าจะรับ บ ทบาทในงานพัฒนามากที่สุด ผมจึงมีตารางอีกตารางหนึ่งเพื่อให้เห็นการทำงานหลายมิติในงานเดียวกัน (ดูตารางเป้าหมายงานพัฒนาและผลเชิงธุรกิจ) ดัง นั้น ไม่ใช่แต่การเลือกประเด็นใดประเด็นหนึ่งในการทำงาน แต่อยู่ที่การ ออกแบบกิจกรรมเชิงสังคมอย่างไร แต่อย่างที่ผมแนะนำต้องเกิดความสมดุล ระหว่างงานผลทางสังคมและผลทางธุรกิจ และเกิดจากการหาภาคีใน งานพัฒนาที่เหมาะสม ที่มา หนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจ วันที่ 23 มิถุนายน 2551 http://www.matichon.co.th/prachachat/prachachat_detail.php?s_tag=02csr04230651&day=2008-06-23&sectionid=0221